Пайдалы қазбалардың қасиеттері (тәжірибелік жұмыс)
- зерттеу әдісін таңдауды негіздеп дәлелдей аласың;
Қайталау сұрақтарына жауап бер және тапсырмаларды орында
1. Пайдалы қазбалар қандай топтарға бөлінеді?
2. Адамдар мұнайдан не жасайды?
3. Жұмбақты шеш.
Қыздырып соқсаң иленеді,
Балға мен төстен именеді.
Осы заттың (шешуіндегі) қолданылуы туралы постер құрастыр.
Зерттеңдер.
Тәжірибелік жұмыс: «Кейбір пайдалы қазбалардың қасиеттерін анықтау»
1-тапсырма. Ұлутастың қасиетін анықтау
1. Ұлутасты лупамен қара. Оның құрамы қандай? (Ғаламтордан қара).
2. Ұлутастың бір бөлігін с уға сал. Не болды?
3. Оған магнитті жақындат. Оған магнит қалай әсер етті?
4. Зерттеліп отырған заттың бір бөлігін алып, оны балғамен соқ.
Ұлутас қандай күйде болды?
5. Сіріңкені тұтатып, бұл заттың жанатынын немесе жанбайтынын анықта.
Ескерту. (Бұл жұмысты орындаған кезде қысқышты қолыңа ұстап, көзді қорғайтын көзілдірік киюді ұмытпа.)
Тәжірибелік жұмыстың нәтижесін жаз. Кестені толтыр.
2-тапсырма
1. Тағы басқа да пайдалы қазбалармен осындай тәжірибе жасаңдар.
2. Зерттеу әдісін (бақылау, сынау) таңдап алыңдар.
3. Жүргізілген жұмыстардың нәтижесін тағы қалай қорытып жазуға (кестеден басқа) болатынын анықтап алыңдар.
4. Зерттелген пайдалы қазбалар:
1-топ – мәрмәр, шымтезек;
2-топ – темір, гранит;
3-топ – құм, көмір;
4-топ – тас тұзы, мырыш.
3-тапсырма
Жүргізілген жұмыстарды қорытындылап, таныстырылым түрінде көрсетіңдер. Нәтижелерін сыныптастарыңмен талқылаңдар.
Жауап бер (иә немесе жоқ).
1. Физикалық құрылымына қарай пайдалы қазбалардың үш түрі бар.
2. Әктас, құм, күміс – бұлар жанбайтын пайдалы қазбалар.
3. Таскөмір отын ретінде қолданылады.
4. Мәрмәр – жанғыш пайдалы қазба.
5. Кеннен бензин алады.
6. Табиғи газдың басты қасиеті – жанғыштығы.
7. Қара металдар магнитке жабысады.
8. Сазбалшық, құм, цемент – бұлар пайдалы қазбалар.
9. Алтын, мыс, мырыш, алюминий – бұлар түсті металдар.
10. Барлық пайдалы қазбалар қасиеттеріне қарай үш топқа бөлінеді.
11. Құмнан шыны жасайды.
Сабақты қорытындылау
1. Пайдалы қазбаның қасиетін білу үшін не істеу керек?
2. Неліктен мұндай зерттеуге бір ғана бақылау жүргізу жеткіліксіз?